Yaratıcılık Durağı Yazılar

Cüneyt Arkın Soyu Nereden Gelir? Bir Psikoloğun Gözünden Kimliğin Derin Katmanları Bir psikolog olarak insan davranışlarını anlamaya çalışırken, her zaman şu soruyla başlarım: “İnsanı kim yapar?” Genetik miras mı, yaşanmışlıklar mı, yoksa toplumun biçimlendirdiği bir benlik mi? Cüneyt Arkın gibi bir figür söz konusu olduğunda bu soru daha da karmaşık hâle gelir. Çünkü o, yalnızca bir birey değil, bir dönemin bilinçaltını temsil eden bir semboldür. “Cüneyt Arkın soyu nereden gelir?” sorusu bu nedenle yalnızca bir köken araştırması değil, bir kimlik çözümlemesidir. Bilişsel Psikolojinin Aynasında: Kalıtsal Kahramanlık Cüneyt Arkın’ın asıl adı Fahrettin Cüreklibatur’dur ve kökleri Eskişehir’in Odunpazarı bölgesine dayanır. Anadolu’nun bu…

Kaos ve Karmaşıklık Kuramı Nedir? Düzenin Sınırlarını Yeniden Düşünmek Kaos, düzenin yokluğu değil; düzenin tahmin edilemez biçimlerde ortaya çıkışıdır. “Her şeyin bir nedeni vardır” sözü kulağa hoş gelir ama gerçek dünya, bu kadar basit değildir. Bazen küçük bir olay, küresel ölçekte dalgalanmalara yol açar; bazen en karmaşık sistemler, kendi içinde şaşırtıcı bir düzen üretir. İşte bu yüzden kaos ve karmaşıklık kuramları, evreni anlamak için belki de elimizdeki en radikal merceklerden ikisidir. Bu yazıda, bu iki kavramı hem evrensel hem de yerel perspektiflerden ele alarak, farklı kültürlerin ve toplumların bu teorilere nasıl anlamlar yüklediğini birlikte keşfedeceğiz. — Kaos ve Karmaşıklık Kuramı:…

Adalet Bakan Yardımcısı Kim? Toplumsal Yapılar ve Bireylerin Etkileşimi Üzerine Bir Sosyolojik İnceleme Bir Araştırmacının Bakış Açısı: Toplumsal Yapıları Anlamak Sosyolojiye olan ilgim, toplumsal yapıların ve bireylerin birbirleriyle nasıl etkileşimde bulunduklarını anlamaya yönelik bir arayıştır. İnsanlar, yalnızca kendi düşüncelerinin ve eylemlerinin değil, aynı zamanda toplumdaki normların, değerlerin ve güç ilişkilerinin etkisiyle de şekillenirler. Bu yazıda, “Adalet Bakan Yardımcısı Kim?” sorusunu sormak, sadece bir kişinin kimliğini öğrenmekten çok, toplumdaki güç yapılarını, cinsiyet rollerini ve toplumsal normları sorgulamak anlamına gelir. Çünkü bir kişi, bir pozisyonu, o toplumu ve onun dinamiklerini yansıtan bir temsildir. Toplumsal yapılar, bireylerin kimliklerini nasıl biçimlendirir? Toplumsal normlar, her…

Kansızlık, sadece bir kan testi sonucu ya da vitamin eksikliği değil; toplumun en derin, en görünmez yaralarından biridir. Bazen sessizce ilerler, bazen hayatı yavaş yavaş elimizden alır. Fakat çoğu zaman, özellikle de toplumsal cinsiyet rolleri ve sosyal eşitsizliklerin gölgesinde, “normal” zannedilerek görmezden gelinir. Bu yazıda, kansızlığın tedavi edilmemesi durumunda neler olabileceğini, yalnızca biyolojik sonuçlarıyla değil; toplum, cinsiyet ve adalet bağlamında birlikte düşünmeye davet ediyorum. Kansızlık Tedavi Edilmezse Ne Olur? Kansızlık (anemi) tedavi edilmediğinde, vücudun temel oksijen taşıma kapasitesi azalır ve bu da hayati organlara kadar uzanan zincirleme sorunlara yol açar. Yorgunluk, çabuk yorulma, zihinsel bulanıklık gibi hafif belirtiler zamanla ciddi…

WhatsApp’ta Sürekli Çevrimiçi Görünmek Neden Olur? Tarihten Dijital Çağa Bir İz Sürme Bir tarihçi olarak geçmişi anlamak, bugünü çözmenin en güvenilir yollarından biridir. İnsanlık tarihine baktığımızda, her dönemin kendi iletişim araçları ve bu araçların doğurduğu sosyal dinamikleri vardır. Ateş başında anlatılan hikâyelerden mektup dönemine, telgraftan telefona kadar uzanan bu süreçte, her iletişim biçimi bireyler arası ilişkileri ve toplumsal dengeyi yeniden şekillendirdi. Günümüzde ise bu dönüşümün en görünür hali, parmaklarımızın ucundaki küçük bir göstergede yatıyor: “çevrimiçi” ibaresinde. Tarihsel Arka Plan: Sürekli Bağlantı Fikrinin Doğuşu Geçmişte iletişim, mevsimler gibi ritmikti; mektup haftalar, telgraf günler, telefon saatler içinde ulaşırdı. Modern çağda ise hız…

Tasavvufta Gül Ne Anlama Gelir? Ekonomi Perspektifinden Bir Yorum Bir Ekonomistin Gözünden: Seçimler, Kıt Kaynaklar ve Manevi Sermaye Ekonomi, çoğu zaman rakamlarla, arz-talep eğrileriyle ve büyüme oranlarıyla anılır. Fakat aslında ekonomi, insanın en temel sorusuna yanıt arar: “Sınırlı kaynaklarla sınırsız ihtiyaçlar arasında nasıl bir denge kurabiliriz?” Bu denge arayışı yalnızca maddi düzlemde değil, manevi dünyada da geçerlidir. Bir ekonomist için kaynaklar azaldıkça tercihlerin önemi artar; bir sufi için ise kalpteki “saf niyet” azaldıkça anlamın değeri çoğalır. İşte tam bu noktada, tasavvuftaki gül sembolü, ekonominin görünmeyen ama derin bir boyutuyla kesişir: manevi değerlerin ekonomik davranış üzerindeki etkisi. Tasavvufta Gülün Anlamı: İlahi…

Kamulaştırma Şartları Nelerdir? Bilimin Işığında, Herkesin Anlayacağı Dille Bir gün sabah uyanıp da evinizin önünde “Kamulaştırma alanıdır” tabelası görseniz ne hissederdiniz? Büyük ihtimalle şaşırır, hatta biraz da endişelenirsiniz. Ama aslında bu tabelanın arkasında oldukça sistemli, bilimsel temellere dayanan ve hukuki açıdan titizlikle düzenlenmiş bir süreç vardır. “Kamulaştırma” kulağa sert gelse de, arkasında toplum yararı, planlama bilimi ve anayasal ilkeler yatar. Gelin birlikte bu karmaşık gibi görünen konuyu sadeleştirip herkesin anlayabileceği şekilde inceleyelim. — Kamulaştırma Nedir? Bilimsel ve Hukuki Tanım Kamulaştırma, devletin veya kamu tüzel kişiliklerinin, kamu yararı amacıyla özel mülkiyette bulunan taşınmaz malları bedelini ödeyerek zorunlu olarak satın alması işlemidir.…

Sarı Çizmeli Mehmet Ağa’nın Mezarı Nerede? Efsanenin İzinde Tarihsel ve Düşünsel Bir Yolculuk Merakın Eşiğinde: Bir Psikoloğun Girişi İnsan zihni bir adrese, bir mezar taşına tutunmayı sever; belirsizlik zorlar. “Sarı Çizmeli Mehmet Ağa’nın mezarı nerede?” sorusu ilk bakışta coğrafi bir koordinat arayışı gibi görünür; oysa bu soru, toplumsal hafızanın nasıl kurulduğunu, bir efsanenin gerçeklikle nerede kesiştiğini ve bizim güven, adalet, cömertlik gibi değerlerimizi kime ve nasıl atfettiğimizi anlamaya dönük bir merakın ürünüdür. Bellek, kanıt talep eder; efsane ise anlam talep eder. Tarihsel Arka Plan: Efsaneden Kişiye, Kişiden Mekâna Popüler kültürde Barış Manço’nun şarkısıyla ölümsüzleşen Sarı Çizmeli Mehmet Ağa, gazetelere ve…

Kameri Aylar Nasıl Hesaplanır? Bilim, Gözlem ve İnanç Arasında Bir Yolculuk Gökyüzüne bakmayı seven biri olarak, her ayın başını ve sonunu belirleyen o ince hilali görmek beni her defasında büyüler. Ancak bu basit gibi görünen gözlem, aslında yüzyıllardır hem bilim insanlarını hem de dini otoriteleri meşgul eden bir sorunun da merkezinde yer alıyor: Kameri aylar nasıl hesaplanır? Bu soruya verilecek cevap, yalnızca matematiksel bir formül değil, aynı zamanda insanın doğayla, zamanla ve inançla kurduğu bağın da bir yansımasıdır. Kameri Ay Nedir ve Nasıl İşler? Kameri ay, yani Ay takvimi, Ay’ın Dünya etrafında dönme sürecine göre oluşturulan bir zaman sistemidir. Bir…

Kelimelerin Zarından Sızan Hayat: Hücre Zarı Üzerine Edebi Bir Düşünce Bir edebiyatçının gözünde her kelime bir hücredir; her hücre, yaşamın anlamını taşır. Kelimeler, dünyayı inşa eden en küçük ama en güçlü yapı taşlarıdır. Bir cümlenin anlamı, tıpkı bir hücrenin varlığı gibi, zarın iki tarafı arasında kurulan hassas bir dengede doğar. Hücre zarı da tıpkı metinler gibi seçicidir; her şeyi içeri almaz, bazılarını reddeder, bazılarını dönüştürür. Bu yüzden şu soruyu sorabiliriz: Hücre zarı tam geçirgen mi? Belki de bu sorunun cevabı yalnızca biyolojide değil, edebiyatın dokusunda gizlidir. Bir Edebiyatçının Gözünden Sınırlar ve Geçirgenlik Edebiyat, sınırları aşmanın sanatıdır. Her hikâye bir zar…